Ali KIRIKTAŞ
Güney Çin Denizi, uluslararası siyasetin en tartışmaya açık bölgelerinden biri haline gelmiştir. Bu stratejik su yolu, enerji kaynakları, deniz ticareti ve bölgesel güvenlik açısından kritik öneme sahiptir. Japonya Dışişleri Bakanı Iwaya Takeshi’nin Manila’da yaptığı açıklamalar, hem Japonya’nın bu konuda yaşadığı endişeleri hem de Filipinler ile gelişen stratejik iş birliğinin önemini gözler önüne sermektedir. Bu yazı, bölgedeki mevcut gerginlikleri, Japonya’nın tutumunu ve Filipinler ile Japonya arasındaki iş birliğin stratejik önemini değerlendirmektedir.
Güney Çin Denizi’ndeki Gerginliklerin Arka Planı
Güney Çin Denizi, tarihsel olarak birçok ülkenin egemenlik iddialarına sahne olmuştur. Bu bölge, çeşitli ada ve kayalıkların egemenliği konusunda başta Çin, Filipinler, Vietnam, Malezya ve Brunei olmak üzere birçok devlet arasında çatışma alanı olmuştur. Çin, “Dokuz Çizgili Hat” politikalarıyla bölgenin büyük bir kısmı üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken, bu durum uluslararası hukuk ve bölgesel dengelerle çatışma yaratmaktadır.
Filipinler, Çin’in bölgedeki giderek artan agresif davranışlarından doğrudan etkilenmiştir. Scarborough Sığlığı civarında yaşanan olaylar, Filipinler’in çatışma ortamına maruz kaldığını göstermektedir. Çin’in Filipin sularında gerçekleştirdiği askeri eylemler ve Filipin gemilerine yönelik su topları kullanılması, bölgedeki gerginliği artırırken uluslararası hukuka aykırı bir durum yaratmıştır.
Japonya’nın Görüşü ve Stratejik Endişeleri
Manila’da yaptığı açıklamada, Japonya Dışişleri Bakanı Iwaya Takeshi, Güney Çin Denizi’ndeki mevcut durumun uluslararası toplumu ilgilendiren bir mesele olduğunu vurgulamış ve bölgesel istikrar açısından kritik bir öneme sahip olduğunu belirtmiştir. Japonya, Çin’in statükoyu tek taraflı olarak değiştirme çabalarına karşı çıkıyor ve gerginliğin azaltılmasını talep ediyor.
Bu tutum, Japonya’nın Hint-Pasifik bölgesinde artan Çin etkisine karşı duyduğu kaygıları yansıtmaktadır. Japonya, kendi ulusal çıkarları açısından bu bölgenin özgür ve açık kalmasını stratejik bir gereklilik olarak görmektedir. Çin’in bölgede yarattığı askeri ve ekonomik tehditler, Japonya’nın güvenlik politikasında ABD ile olan ittifakının önemini daha da artırmıştır.
Filipinler ve Japonya Arasındaki Stratejik Ortaklık
Filipinler ile Japonya arasındaki iş birliği, Güneydoğu Asya’nın güvenliği ve istikrarını sağlama konusunda önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. 2023 yılında imzalanan Karşılıklı Erişim Anlaşması, iki ülkenin askeri iş birliği niyetini somutlaştırmıştır. Bu anlaşma, Japon ve Filipin birliklerinin ortak tatbikatlar ve çalışmalara erişimini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, Japonya’nın Resmi Güvenlik Yardımı programı kapsamında Filipinler’e deniz güvenliği konusunda desteğini sürdürmesi, bölgedeki caydırıcılık gücünü artırmayı hedeflemektedir.
ABD’nin Rolü ve Japonya’nın Diplomatik Girişimi
Japonya’nın Güney Çin Denizi gerginliğine dair tutumunda, ABD ile olan ittifakın belirgin bir önemi vardır. Iwaya Takeshi’nin, ABD’nin yeni yönetimine Güneydoğu Asya’daki angajmanın önemini ileteceği yönündeki açıklamaları, Japonya’nın ABD’nin bölgesel rolünü devam ettirmesi gerektiğine dair güçlü bir mesaj taşımaktadır. Çünkü Japonya, Güney Çin Denizi’ndeki mevcut gerginliklerin ancak ABD’nin aktif katılımıyla azaltılabileceğini düşünmektedir.
Sonuç ve Değerlendirme
Güney Çin Denizi’ndeki gerginlikler, sadece bölgesel tarafları değil, aynı zamanda uluslararası toplumu da ilgilendiren bir konu olarak dikkat çekmektedir. Japonya, Filipinler ile stratejik ortaklığını geliştirerek hem kendi güvenliğini sağlamlaştırmakta hem de bölgesel dengelerde önemli bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte, Japonya’nın ABD ile olan ittifakını sürdürme ve güçlendirme çabaları, Hint-Pasifik bölgesindeki güvenlik sorunlarını ele almak için kritik bir öneme sahiptir.
Filipinler ile Japonya arasındaki iş birliği hem deniz güvenliği hem de ekonomik kalkınma açısından önemli bir model oluştururken, bölge üzerindeki çok taraflı diyalogların artmasını da desteklemektedir. Japonya’nın diplomatik girişimleri, sadece kendi çıkarlarını değil, bütün Hint-Pasifik bölgesinin barış ve istikrarını temin etmeyi amaçlayan bir vizyon sunmaktadır.
Kaynakça
https://thediplomat.com/2025/01/japan-gravely-concerned-about-south-china-sea-tensions-fm-says/. Erişim tarihi: 17.01.2025.